Եվրոպան, Ռուսաստանն ու Չինաստանը մտածել են` ինչպես շրջանցել ԱՄՆ-ի պատժամիջոցները Իրանի դեմ

Իրանի միջուկային ծրագրի համաձայնագիրը ստորագրած երկրները հայտարարել են, որ կազմակերպում են Թեհրանի հետ առևտրի համար վճարային նոր մեխանիզմ, որը թույլ կտա ԵՄ-ին, Ռուսաստանին ու Չինաստանին առևտուր անել Իրանի հետ` շրջանցելով Վաշինգտոնի պատժամիջոցները: ԵՄ դիվանագիտության ղեկավար Ֆեդերիկա Մոգերինիի խոսքով` վճարային նոր համակարգը կօգնի եվրոպական ու համաշխարհային բիզնեսի ներկայացուցիչներին, այդ թվում` նավթային ընկերություններին, առևտուր անել Իրանի հետ` առանց ամերիկյան շուկայի ու տարադրամի: Առայժմ չի հրապարակվում` ինչպես է աշխատելու նոր մեխանիզմը: Ռեյտերը հաղորդում է, որ խոսքը կարող է լինել բարտերային համակարգի մասին, որ գործել է ԽՍՀՄ-ում սառը պատերազմի ժամանակ` իրանական նավթը կարող է փոխանակվել եվրոպական ապրանքների հետ` առանց դրամի օգտագործման: Իրանի հետ առևտրի վճարային նոր համակարգի ստեղծման որոշումը կայացվել է Մեծ Բրիտանիայի, Ֆրանսիայի, Գերմանիայի, Չինաստանի, Ռուսաստանի ու Իրանի ներկայացուցիչների պաշտոնական հանդիպումից հետո: Շատ դիվանագետներ չեն հավատում, որ այդպիսի համակարգը իրոք կարող է գործել: Շատերը համամիտ են, որ Իրանի միջուկային համաձայնագրի անդամները ուզում են Թեհրանին հասկացնել, որ Իրանին չեն մոռացել ու ջանում են նվազեցնել համաձայնագրից ԱՄՆ-ի դուրս գալու հետևանքները: Իրանի միջուկային համաձայնագիրը ստորագրել են 2015-ի հուլիսին ԱՄՆ-ը, Ֆրանսիան, Գերմանիան, Մեծ Բրիտանիան, Ռուսաստանը, Չինաստանը: 2018-ի մայիսին ԱՄՆ-ը դուրս եկավ համաձայնագրից: Նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարեց, որ Իրանը շարունակում է միջուկային զենք մշակել` խախտելով համաձայնագիրը և ԱՄՆ-ը նոր պատժամիջոցներ սահմանեց Թեհրանի դեմ: Համաձայնագրի մյուս կողմերը քանիցս հայտարարել են, որ մտադիր են պահպանել Իրանի հետ կնքված պայմանավորվածությունը:
BBC

Հ.Գ. ԵՄ-ն խոստանում է շարունակել նոր վճարային համակարգ ստեղծելու փորձերը, որ թույլ կտա իր ընկերություններին Իրանի հետ առևտուր անել՝ չնայած Թեհրանի նկատմամբ ԱՄՆ-ի պատժամիջոցների վերականգնմանը: Երեկ ՄԱԿ-ում ԵՄ և Իրանի բարձրաստիճան պաշտոնյաների հանդիպումից հետո կողմերը հայտարարել են, որ կշարունակեն վճռականորեն «պաշտպանել իրենց տնտեսվարողների ազատությունը օրինական բիզնես վարելու հարցում»:

Իրանի բարձրաստիճան ղեկավարները երբեք չեն ընդունի հանդիպումներ անցկացնելու ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի և պետքարտուղար Մայք Պոմպեոյի առաջարկները` ասել է Իրանի գերագույն հոգևոր առաջնորդ, այաթոլա Ալի Խամենեիի խորհրդական Ալի Աքբար Վելայաթին: «Դրանք Թրամփի երազանքներն են, որոնք երբեք իրականություն չեն դառնա»,- ասել է Վելայաթին՝ մեկնաբանելով բարձրաստիճան ղեկավարների մակարդակով հանդիպելու և հրատապ հարցերը քննարկելու Վաշինգտոնում հնչող առաջարկները: Այաթոլայի խորհրդականը պնդել է, թե ԱՄՆ-ին չի հաջողվի զրոյի հասցնել Իրանից հում նավթի արտահանումը:

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը Twitter-ի իր էջում գրել է. «Ես նախագահ Հասան Ռուհանիի հետ հանդիպելու ծրագրեր չունեմ: Ապագայում հնարավոր է: Ես վստահ եմ, որ նա, անկասկած, հիանալի մարդ է»: Օգոստոսի վերջին նա ասում էր, որ Վաշինգտոնի գործողությունները Իրանում կառավարության տապալմանը կարող են հանգեցնել:
ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայում Դոնալդ Թրամփի ելույթի մեժ մասը նվիրված էր Իրանի հետ հարաբերություներին: «Մենք կոչ ենք անում բոլոր պետություններին մեկուսացնել Իրանի վարչակազմը, քանի դեռ նա շարունակում է իր ագրեսիան: Իրանի ղեկավարները շարունակում են քաոս, մահ և ավերածություններ տարածել: Նրանք չեն հարգում իրենց անմիջական հարևաններին, այլ պետությունների ինքնիշխանության սկզբունքը: Փոխարենը Իրանի ղեկավարները թալանում են երկրի ռեսուրսները` գնալով ինքնահարստացման ճանապարհով: Իրանի ժողովուրդն իրավացիորեն վրդովված է, որ իր ղեկավարները երկրի հարստությունը հանդիսացող միլիարդավոր դոլարներ են թալանել»` հայտարարեց նա: Խոսելով սիրիական խնդրից` Թրամփը կրկին կենտրոնացավ Իրանի հարցի շուրջ: Նրա կարծիքով` Սիրիայում խաղաղ կարգավորման որևէ տարբերակ չի կարող գործել, եթե չի լուծում Թեհրանի միջամտության հարցը սիրիական պետության ներքին գործերին:
Մնում է սպասել Հասան Ռուհանիի ելույթին ու պատասխանին:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ